Zapraszamy do lektury wywiadu ze Zbigniewem Świtałą – Prezesem Stowarzyszenia Klub Abstynenta “Ad – Astra” .
MISJA I CEL
Joanna Wójcik: Co stanowiło myśl przewodnią podczas zakładania Stowarzyszenia Klub Abstynenta „Ad- Astra”? Jaki był cel nadrzędny podjęcia działalności w III sektorze?
Zbigniew Świtała: Stowarzyszenie swoją działalność prowadzi w zakresie szkolenia, edukowania i pomocy na rzecz osób uzależnionych od alkoholu oraz dla ich rodzin. Realizujemy przede wszystkim takie cele jak: ułatwienie dostępności do różnych form pomocy terapeutycznej i rehabilitacyjnej, działalność na rzecz adaptacji społecznej i stworzenia alternatywnego środowiska dla osób pragnących wyjść z uzależnień. Bardzo ważnym procesem w działalności Stowarzyszenia jest poprawa komunikacji małżeńskiej, oraz komunikacji rodzinnej i relacji z dziećmi, odbudowa wartości rodziny poprzez naukę, zdobywanie wiedzy i udział w szkoleniach. Najważniejsze jest dla nas zaangażowanie całej rodziny w proces terapeutyczny polegający na wyjściu z choroby alkoholowej. Należy pamiętać, iż alkoholizm chorego dotyka wszystkie osoby z jego najbliższego otoczenia i one także potrzebują pomocy, dlatego tworzymy grupy wsparcia zarówno dla osób uzależnionych jak i współuzależnionych. Naszym celem jest szeroko rozumiana pomoc: w utrzymaniu abstynencji, w organizowaniu wyjazdów integracyjnych dla członków Klubu, w odnalezieniu się w życiu bez alkoholu. Chcemy także zapewnić członkom różnorodne formy odpoczynku i nakłaniać ich do zdrowego i trzeźwego stylu życia. Aby realizować te cele organizujemy wycieczki intagracyjno-rodzinne, wyjazdy rekreacyjne, zloty abstynenckie, obozy terapeutyczno-rodzinne, wczasy rodzinne, rocznice abstynenckie. Pokazujemy czym jest życie bez wstydu i niepokoju, uczymy jak niwelować negatywne skutki alkoholizmu.
Proszę nam opowiedzieć coś o historii Stowarzyszenia. Jak zrodził się pomysł na założenie takiej inicjatywy?
Początki Stowarzyszenia to rok 1987 i działania zainicjowane przez Panią Doktor Julianę Starke, lekarza psychiatrę oraz przez Panią Hannę Zielińską, Przewodnicząca Komitetu Praw Dziecka. Te działaczki zajęły się problemem nadużywania alkoholu i zainicjowały spotkania w siedzibie Komitetu Praw Dziecka. Dzięki staraniom Pani Starke został założony Klub Wzajemnej Pomocy Osobom Uzależnionym. Lata 80. to czas, kiedy świadomość społeczna dotycząca alkoholizmu nie była jeszcze duża i nie podejmowano wielu działań na rzecz przeciwdziałania alkoholizmowi. 13 grudnia 1988 roku zastał oficjalnie założony Klub Abstynenta, który później przekształcił się w Stowarzyszenie KRS. Nazwę Klubowi nadała Pani Juliana Starke. „Ad Astra” oznacza po łacinie drogę do gwiazd, a dokładniej „per aspera ad astra”, czyli przez trudy do gwiazd.
Innym celem jest działanie na rzecz zrozumienia wartości w życiu człowieka i rodziny. Jakie wartości są zatem najważniejsze dla Członków Stowarzyszenia?
Przede wszystkim życie w trzeźwości. Jest to na pewno także zaufanie i szczerość wobec swoich bliskich i samego siebie.
Czy remisja choroby jest trwała czy może zdarzają się przypadki łamania abstynencji?
Niestety zdarzają się takie przypadki
Jakie działania wówczas Państwo jako Stowarzyszenie podejmujecie? Czy taka osoba może dalej starać się o Państwa pomoc?
Tak, oczywiście. Zawsze jest możliwość powrotu do Klubu, jesteśmy po to aby wspierać, także w chwilach załamania i słabości. W sytuacji nawrotu choroby alkoholowej bardzo ważne są szkolenia i praca z psychologiem. Proponujemy takim osobom wyjazdy integracyjne oraz obozy terapeutyczno- rodzinne, które są niezwykle ważne zarówno w momencie nawrotu choroby, jak i na początku terapii. W chorobie alkoholowej niezwykle istotne jest wsparcie, nie można kogoś odrzucić bo złamał postanowienie trzeźwości.
Czym cechuje się Państwa organizacja? Gdyby miał Pan dokonać próby Jej spersonalizowania, to jaką osobą byłoby Stowarzyszenie Klub Abstynenta „Ad- Astra”?
Byłaby to osoba o mocnej budowie psychicznej, o dobrym sercu i o chęci pomocy wszystkim potrzebującym.
Z jednym z raportów badań dotyczących kondycji organizacji pozarządowych, jego autorzy klasyfikują je na następujące podziały: „spontanicznicy”, „przedsiębiorstwa NGO”, „hierarchiczni aktywiści”, „demokratyczni zadaniowcy” (Przewłocka J., Adamiak P., Zając A., Raport z badań Życie codzienne organizacji pozarządowych w Polsce, wyd. Stowarzyszenia Klon/ Jawor, Warszawa 2012). Który typ najbardziej pasuje Pana zdaniem do Stowarzyszenia Klub Abstynenta „Ad- Astra”?
Typ „spontanicznicy”, ponieważ często działamy spontanicznie i bez planu oraz typ „demokratyczni zadaniowcy”, ponieważ o działaniach Klubu decyduje większość członków.
Jakie uprawnienia Państwo zdobyli?
Posiadamy certyfikat nadany przez Krajową Radę Związków i Stowarzyszeń Abstynenckich zatwierdzony przez Państwową Agencję Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz Centrum Inicjatyw Obywatelskich OPUS w Łodzi. Przeszliśmy standaryzację Stowarzyszenia i posiadamy Certyfikat Działalności Stowarzyszenia Abstynenckiego zgodnie ze standardami. Większość członków stowarzyszenia posiada szkolenia w zakresie prowadzenia gryp wsparcia, pierwszego kontaktu i telefonu zaufania. Jako prezes jestem też konsultantem do spraw standaryzacji w Regionalnym Związku Stowarzyszeń Abstynenckich województwa śląskiego.
Jako Stowarzyszenie oferujecie Państwo swoim członkom pomoc terapeutyczno- psychologiczną. W jaki sposób można z niej skorzystać?
W Stowarzyszeniu pracuje społecznie 3 psychologów i korzystanie z ich porad jest całkowicie bezpłatne. Z takiego wsparcia mogą korzystać nie tylko członkowie ale wszystkie osoby potrzebujące. Warunkiem jest tylko bycie trzeźwym. Psychologowie prowadzą warsztaty i szkolenia, które dotyczą nie tylko uzależnienia, ale także codziennych problemów. Przykładowo nauka umiejętności opanowywania złości, rozładowywania stresu, okazywania szacunku bliskim osobom. Porady te prowadzone są trzy razy w tygodniu- w poniedziałki, środy i czwartki od godziny 16.00 i uczestniczyć w nich mogą wszyscy potrzebujący pomocy.
Czyli aby uczestniczyć w tych poradach wystarczy być mieszkańcem Sosnowca i być trzeźwym, zgadza się?
Tak, trzeźwość jest obligatoryjna, natomiast zapraszamy zarówno członków naszego Klubu, członków innych klubów abstynenckich niekoniecznie z terenu Sosnowca, jak i całą społeczność lokalną. Telefon do psychologów znajduje się na naszej stronie internetowej. Należy wcześniej zadzwonić i umówić spotkanie. W poradach mogą brać udział całe rodziny wraz z dziećmi. Terapia jest długofalową formą pomocy i nie kończy się na jednym spotkaniu. Z takich konsultacji można korzystać ustawicznie i przychodzić na spotkania co tydzień.
Czy potrzebne jest zaświadczenie o uzależnieniu alkoholowym bądź o podjętym leczeniu?
Nie wymagamy żadnych zaświadczeń. Nasz Klub nie jest Klubem Anonimowych Alkoholików. Prowadzimy ewidencję danych ale jest ona dokumentem wewnętrznym i nikt poza Zarządem nie ma do niej wglądu.
Czy rodziny osób uzależnionych chętnie współpracują i korzystają z Państwa pomocy?
Tak, zdecydowanie. Osoby uzależnione zrozumiały, że problem alkoholowy dotyczy całej rodziny i sami starają się je angażować w terapię. Zdarzają się i takie przypadki, gdy nasze Stowarzyszenie przyczynia się do poprawy relacji rodzinnych i odbudowy zniszczonych kontaktów. Czasem rodzina odwraca się od chorego, wówczas zawsze może na nas liczyć. Najważniejsze jest to, aby chory sam zrozumiał, że potrzebuje pomocy, nie da się komuś pomóc „na siłę”.
CZŁONKOWIE
Źródło: własność Z.Świtała
Proszę powiedzieć kilka słów o sobie. Jak długo tworzy Pan zespół członkowski Stowarzyszenia?
Trafiłem do Klubu w 2001 roku jako osoba uzależniona. Na początku byłem członkiem zwyczajnym Stowarzyszenia. Jestem wdzięczny Pani Julianie Starke za pomoc, którą mi okazała, mogę śmiało powiedzieć, że uratowała moje życie. Miałem to szczęście, że wiele wsparcia okazała mi żona bez której nie dałbym rady wyjść z choroby. Prezesem zostałem w 2003 roku i funkcję ta piastuję już kolejną kadencję.
Ilu członków liczy Klub?
Nasza społeczność klubowa liczy łącznie 99 osób, z czego 76 członków to osoby uzależnione a 23- współuzależnione. Mamy w swoim gronie również osoby wspierające, które oficjalnie nie są członkami ale służą nam radą oraz pomocą organizacyjną i finansową.
Jacy członkowie tworzą Stowarzyszenie? Proszę przybliżyć nam ich sylwetki
Członkami stowarzyszenia są osoby uzależnione, zarówno kobiety jak i mężczyźni oraz osoby współuzależnione. Członkami są osoby w przedziale wiekowym 22- 76 lat. Większość stanowią rodziny mające problem choroby alkoholowej. Zrzeszamy członków z różnych grup zawodowych, rencistów, emerytów i bezrobotnych. Większość stanowią mieszkańcy miasta Sosnowca. Są również członkowie z ościennych miast: Dąbrowy Górniczej, Będzina, Jaworzna, Sarnowa i Wojkowic. Wśród członków klubu są osoby bardziej zaangażowane i mniej, ale taka jest specyfika wszystkich organizacji, podział aktywności nigdy nie jest równy. Większość jednak stanowią osoby, które poświęcają swój czas aby wspierać działania Klubu, pomagać osobom potrzebującym i promować go na zewnątrz.
W jaki sposób można dołączyć do Stowarzyszenia?
Stowarzyszenie zrzesza swych członków na zasadzie całkowitej dobrowolności i bazuje na zobowiązaniu się do przestrzegania Statutu, regulaminów i zarządzeń. Każda osoba zgłaszająca się do Klubu może zostać członkiem Stowarzyszenia. Warunkiem jest wypełnienie deklaracji członkowskiej, deklaracja abstynencji i przejście okresu kandydackiego. O przyjęciu w poczet członka decyduje Zarząd Stowarzyszenia. Działalność Klubu jest na bieżąco przedstawiana na stronie internetowej. Stowarzyszenie jest czynne od poniedziałku do piątku w godz. 16.00 – 20.00, w soboty i niedziele w godz. 16.00 – 19.00. Dodatkowo pełnimy też dyżury dopołudniowe w poniedziałki i środy w godz. 9.00 – 12.00. Każda osoba mająca problem może zgłosić się do Klubu po pomoc i wsparcie. Na pewno zostanie wysłuchana przez osobę wyznaczoną do pierwszego kontaktu. Proponujemy uczestnictwo w grupie wsparcia i udział w społecznościach, a każdy kto chce sobie pomóc może zostać członkiem stowarzyszenia.
Jakie prawa i obowiązki ma każdy członek Stowarzyszenia?
Stowarzyszenie prowadzi swoją działalność i realizuje zadania m.in. ze składek członkowskich i wolnych datków wpłacanych dobrowolnie przez członków klubu, ich rodziny i osoby wspierające. Datki te przeznaczane są na działalność statutową. Walne Zebranie ustala wysokość comiesięcznej składki i każdy członek ma obowiązek uiszczać taką sumę. Obecnie wynosi ona 7 złotych i kwota ta przeznaczana jest na cele statutowe oraz wydatki bieżące takie jak opłaty telefoniczne, zakup artykułów biurowych, środków czystości itp. Do innych obowiązków członka należy branie udziału w pracach i zadaniach realizowanych przez Stowarzyszenie, uczestniczenie w spotkaniach ze społecznością klubową, angażowanie się w prace społeczne i imprezy promujące działalność Klubu.
Czy członkowie Stowarzyszenia są swoistymi ambasadorami promującymi trzeźwość w Sosnowcu i regionie?
Tak, oczywiście. Poprzez realizacje celów i projektów Klubu, członkowie pomagają osobom uzależnionym i ich rodzinom żyć w pełnej trzeźwości. Są to osoby w pełni wartościowe, otwarte na pomaganie innym w rozwiązywaniu problemów alkoholowych i innych problemów życia codziennego. Wszystkie działania członków Klubu przyczyniają się do promowania abstynencji wśród społeczności lokalnej miasta Sosnowca i regionu województwa śląskiego.
Państwa Stowarzyszenie angażuje całe rodziny z racji czego jesteście Państwo postrzegani jako społeczność silnie zintegrowana. Jakie relacje nawiązują się między członkami Klubu?
Są to bardzo często bliskie przyjaźnie trwające przez wiele lat. Osoby uczęszczające do Klubu określają się jako jedna wielka rodzina i w pełni się z tym zgadzam. Jesteśmy drugą rodziną, ponieważ wspólnie się wspieramy, wspólnie rozwiązujemy problemy, wspólnie spędzamy czas wolny, po prostu jesteśmy razem ze sobą. Członkowie są wobec siebie szczerzy i ufni, mogą porozmawiać o wszystkim i poradzić się odnośnie różnych tematów. Czasem samo zwierzenie się ze swoich problemów sprawia, że człowiek czuje się lżejszy psychicznie i podbudowany wewnętrznie. Na potrzeby naszych członkiń, stworzyliśmy w Stowarzyszeniu specjalną grupę wsparcia dla kobiet uzależnionych. Panie spotykają się wyłącznie w swoim gronie i ta kameralna atmosfera pomaga im mówić o swoich problemach i słabościach.
Źródło: własność Z. Świtała
DZIŚ I JUTRO
Jak Pan ocenia obecną kondycję Stowarzyszenia w aspekcie finansowym oraz organizacyjnym? Czy korzystacie Państwo z dotacji miejskich?
Na dzień dzisiejszy kondycja finansowa Stowarzyszenia jest dobra. Dzięki dużemu zaangażowaniu w działalność Stowarzyszenia wszystkich członków, możemy ze spokojem realizować wszystkie zadania postawione przed Klubem. Stowarzyszenie każdego roku bierze udział w ogłaszanym przez Gminę Sosnowiec konkursie ofert „Programu na rzecz propagowania trzeźwości realizowane dla mieszkańców Sosnowca przez organizację abstynencką”. Na wykonanie tego zadania otrzymujemy wsparcie finansowe z Gminy Sosnowiec. Działalność Stowarzyszenia wspomagają też wolne datki oraz darowizny od sponsorów. Cieszymy się z tego co mamy, najważniejszy jest dla nas lokal, w którym możemy organizować spotkania terapeutyczne i realizować zadania projektów. Podziękowania należą się władzom miasta za zrozumienie.
Na swojej stronie internetowej deklarujecie Państwo, iż współpracujecie z innymi organizacjami III sektora. Jakie są to organizacje i na czym polega ta współpraca?
Współpracujemy przede wszystkim z klubami abstynenckimi zrzeszonymi w Regionalnym Związku Stowarzyszeń Abstynenckich województwa śląskiego oraz z Trzeźwościowym Stowarzyszeniem Kulturalno- Turystycznym w Katowicach. Współpraca między klubami polega na organizowaniu różnych form działań na rzecz ludzi potrzebujących oraz na planowaniu wypoczynku, zabawy, rekreacji i edukacji, które są uzupełnieniem zajęć terapeutycznych prowadzonych w Stowarzyszeniu. Jesteśmy organizacją, której działania na rzecz osób uzależnionych od alkoholu i ich rodzin są jeszcze niedoceniane i niezauważane przez inne organizacje i często czujemy się jako organizacja drugiego gatunku. A przecież nasze Stowarzyszenie jest inicjatywą, która pierwsza udziela pomocy tym osobom, która jako jedyna prowadzi w pełnym tego słowa znaczeniu długofalową rehabilitację.
Jakie są Pana jak Prezesa Stowarzyszenia plany na dalszy rozwój inicjatywy? Jak określiłby Pan planowaną wizje rozwoju Stowarzyszenia?
Problem uzależnienia od alkoholu narasta a szczególnie wśród młodzieży. Musimy podjąć jeszcze większe wyzwania mogące w szerszym stopniu udzielać pomocy tym osobom. Jednak sami bez dodatkowych środków finansowych nie jesteśmy w stanie rozszerzyć swojej działalności. Oczekujemy większej pomocy ze strony Gminy Sosnowiec, SCOP Sosnowiec oraz zrozumienia problemu wśród innych organizacji. Zarząd Stowarzyszenia chciałby zwiększyć ilość szkoleń i wyjazdów terapeutycznych dla osób uzależnionych i ich rodzin. Potrzebne są jednak dodatkowe środki finansowe.
W jakich eventach Państwo jako Stowarzyszenie uczestniczycie? Czy sami również organizujecie jakieś imprezy okolicznościowe?
Współorganizujemy razem z Trzeźwościowym Stowarzyszeniem Kulturalno- Turystycznym w Katowicach Ogólnopolski Zlot Rodzin Abstynenckich Małe Ciche, uczestniczymy w Festiwalu Organizacji Pozarządowych w Sosnowcu organizowanym przez SCOP, bierzemy udział w Przeglądzie Abstynenckiej Twórczości Artystycznej w Olsztynie oraz w Śląskich Forach Abstynenckich, organizujemy wyjazdy na rocznice powstania klubów abstynenckich, głównie tych z naszego województwa, ale nie tylko. W tym roku byliśmy w Nowym Targu. Organizujemy także nasze rocznice powstania klubu “Ad-Astra”, spotkania rodzinne połączone z obchodami kolejnych rocznic abstynenckich członków klubu, „zabawy na trzeźwo” – sylwester, zabawy karnawałowe itp.
Źródło: własność Z. Świtała
III SEKTOR A SPOŁECZEŃSTWO
Czy Pana zdaniem organizacje pozarządowe stanowią wsparcie w problemach związanych z budowaniem społeczeństwa obywatelskiego?
Takie organizacje na pewno stanowią wsparcie ale w moim przekonaniu nie ważna jest ich ilość ale aktywność i oferta jaką kierują do społeczności lokalnej. Uważam, że wszystkie organizacje powinny brać udział w organizowanych przez miasto i SCOP imprezach promujących działalność III sektora. Problemem jest jednak to, że w tych imprezach udział biorą tylko nieliczne organizacje i to jest niepokojące. Jaką ofertę mogą przedstawiać te organizacje, które nie biorą udziału w tych imprezach? Co przeciętny mieszkaniec Sosnowca będzie wiedział o działalności takiej organizacji? Bycie organizacją zarejestrowaną na papierze to nie jest rzeczywista budowa społeczeństwa obywatelskiego.
Jakie są Pana zdaniem główne przeszkody w podwyższaniu efektywności klubów abstynenckich w naszym mieście?
Wszystkie kluby abstynenckie działające w mieście Sosnowcu powinny działać zgodnie z przyjętymi standardami, zgodnie z ustawą o działalności pożytku publicznego i wolontariacie z dnia 24 kwietnia 2003 roku oraz z prawem o stowarzyszeniach z dnia 7 kwietnia 1989 roku. Powinny być przestrzegane postanowienia w zawartej umowie z Gminą Sosnowiec na wsparcie finansowe dla realizacji projektów. Dopóki kluby abstynenta w Sosnowcu nie będą przestrzegały tych zasad i nie będą prowadziły swoich działań zgodnie ze standardami, to działalność tych organizacji jest pod dużym znakiem zapytania. Musimy przede wszystkim skierować działania wewnętrzne na rzecz osób z problemem alkoholowym oraz członków ich rodzin w zakresie profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych oraz podejmować działania zewnętrzne skierowane do społeczności lokalnej. W tych obszarach Klub „Ad-Astra” proponuje działania edukacyjno – motywacyjne i rehabilitacyjne ukierunkowane w szczególności na: wspieranie abstynencji i trzeźwienia, pomoc w rozwiązywaniu różnorodnych problemów, nawiązywanie kontaktów z osobami z problemem alkoholowym oraz członkami ich rodzin, wspieranie tych osób, podejmowanie niezbędnych działań w prowadzonych szkoleniach, warsztatach, treningach itp. Działalność stowarzyszenia to nawiązywanie relacji i kontaktów z innymi instytucjami działającymi w tym samym obszarze pozwalająca utrzymać określony poziom w kwestii dotyczącej udzielanej pomocy. Współpraca z samorządem lokalnym pozwala na pełniejsze realizowanie zadań statutowych stowarzyszenia „Ad-Astra” i może dać szersze możliwości do działania nie tylko w wymiarze finansowym, ale również merytorycznym, organizacyjnym i rzeczowym.
Jak ocenia Pan poziom świadomości społecznej dotyczącej choroby alkoholowej w społeczności lokalnej Sosnowca? Czy mieszkańcy miasta mają świadomość, że alkoholizm jest chorobą, która można leczyć?
Ta świadomość wzrasta z roku na rok i widzę postęp w tej sferze. Na pewno przyczyniły się do tego prowadzone przez miasto kampanie oraz festiwale organizacji pozarządowych, na których można promować działalność danego stowarzyszenia. Zainteresowanie mieszkańców jest coraz większe.
Czy Pana zdaniem problem alkoholowy wśród mieszkańców Sosnowca narasta z roku na rok czy maleje? Jak wielu członków zgłasza się do Stowarzyszenia każdego roku?
Niepokojące jest to, że wraz ze wzrostem świadomości społecznej, wzrasta też liczba osób uzależnionych i są to głównie osoby młode, nawet dzieci. Należy temu przeciwdziałać już na wczesnym etapie. Aby realizować również ten cel, nasze Stowarzyszenie wspólnie z Wydziałem Zdrowia Urzędu Miasta Sosnowiec brało udział w kampanii „Trzeźwa młodość”.
MOTTO ORGANIZACJI
Gdyby miał Pan stworzyć przewodnie motto Stowarzyszenia, to jak ono by brzmiało?
Stawiamy na trzeźwą rodzinę!
Rozmawiała Joanna Wójcik
RAMKA BOHATERA
Źródło: własność Z.Świtała
PRZYDATNE INFORMACJE DLA KAŻDEGO CHĘTNEGO:
Jak zostać członkiem?
Wystarczy przyjść do siedziby Stowarzyszenia, zadeklarować abstynencję i uczestniczyć w zajęciach klubu a po otrzymaniu deklaracji stać się członkiem.
Z kim i jak się skontaktować?
Należy spotkać się z osobą pierwszego kontaktu dyżurującą codziennie w siedzibie Stowarzyszenia przy ul. 3 Maja 11
Dyżury:
Pn- pt: godz. 16.00- 20.00 (dodatkowo pn i śr: godz. 9.00- 12.00)
Sb- nd: godz. 16.00-19.00
Telefony kontaktowe:
32-266 96 35
507 195 965
Adres e-mail:
adastra_sosnowiec@op.pl
Strona internetowa:
http://www.ad-astra.rzsa.pl/
