Kto ma obowiązek prowadzenia kasy fiskalnej?
Organizacje pozarządowe, które sprzedają towary i usługi na rzecz osób fizycznych, często nie zdają sobie sprawy, że ustawa o podatku od towarów i usług (ustawa o VAT) nakłada na nie, podobnie jak na innych podatników wykonujących takie czynności, obowiązek prowadzenia za pomocą kasy rejestrującej (fiskalnej) ewidencji obrotu i należnego podatku.
Zgodnie z art. 111 ust. 1 ustawy o VAT: „Podatnicy dokonujący sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych są obowiązani prowadzić ewidencję obrotu i kwot podatku należnego przy zastosowaniu kas rejestrujących”. Przepis ten obowiązuje więc wszystkich podatników podatku VAT, w tym korzystających ze zwolnień określonych w ustawie. Należą do nich także organizacje pozarządowe, o czym stanowi art. 15 ustawy o VAT:
1. Podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.
2. Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.
Po przeczytaniu art. 111 ust. 1 i art. 15 ust. 1 ustawy o VAT może się wydać, że obowiązek stosowania kas fiskalnych mają tylko organizacje prowadzące działalność gospodarczą. Jednak, zgodnie z art. 15 ust. 2, w zakresie działalności gospodarczej mieści się również statutowa działalność odpłatna pożytku publicznego, która ma przecież charakter handlowy, usługowy lub produkcyjny, a jej cel oraz fakt, że nie przynosi dochodu nie mają znaczenia (o czym mówi art. 15 ust. 1).
Prowadzenie działalności gospodarczej wg ustawy o VAT może nie wymagać także uzyskania przez organizację statusu przedsiębiorcy w rozumieniu ustawy o swobodzie gospodarczej. Oba te akty prawne odmiennie definiują działalność gospodarczą, co oznacza, że organizacja może prowadzić taką działalność w rozumieniu ustawy o VAT, nie będąc wcale zarejestrowaną w rejestrze przedsiębiorców KRS. Organizacje często mylą te pojęcia, z czego wynika przekonanie, że obowiązek prowadzenia kasy dotyczy tylko przedsiębiorców.
UWAGA!
Organizacje pozarządowe dokonujące sprzedaży towarów i usług na rzecz pojedynczych osób, bez względu na rodzaj prowadzonej działalności (gospodarcza lub statutowa odpłatna pożytku publicznego) są obowiązane do stosowania kasy fiskalnej.
Nie oznacza to jednak, że wszystkie stowarzyszenia i fundacje sprzedające coś lub zamierzające rozpoczęcie sprzedaży muszą od początku tej działalności zainstalować kasę fiskalną i tylko z jej użyciem przyjmować opłaty za świadczone osobom fizycznym usługi lub dostarczone towary. Uniknięcie obowiązku stosowania kasy fiskalnej przez organizacje jest możliwe dzięki jednemu z rozporządzeń wykonawczych do ustawy o VAT wydanemu przez ministra finansów.
