finanse księgowość analiza

Decyzja w sprawie prowadzenia lub rezygnacji z prowadzenia uproszczonej ewidencji przychodów i kosztów (UEPIK), a następnie zgłoszenie tej decyzji do urzędu skarbowego musi nastąpić w określonym terminie. W pierwszej kolejności piszemy o rezygnacji, ponieważ termin jej zgłoszenia przypada już w pierwszej połowie pierwszego miesiąca nowego roku. To ważna data dla tych, którzy chcą lub muszą z UEPIK zrezygnować.

Uproszczona ewidencja – lub też ewidencja podatkowa – to sposób na uniknięcie części obowiązków, które narzuca ustawa o rachunkowości, a które trudne są do spełnienia w przypadku małych organizacji pozarządowych. Na taką „prostszą” księgowość mogą się zdecydować organizacje pozarządowe, ale nie wszystkie: wskazanie, które organizacje uprawnione są do stosowania UEPIK, znajduje się w ustawie o działalności pożytku.

Prowadzenie UEPIK wymaga zgłoszenia w terminie decyzji o prowadzeniu uproszczonej ewidencji do urzędu skarbowego. Podobnie jest w przypadku rezygnacji z ewidencji podatkowej. Termin rezygnacji to pierwszy termin w nowym roku, którego musimy pilnować.

Termin rezygnacji z UEPiK

Jeśli decydujemy się zrezygnować (a niekiedy musimy zrezygnować) z prowadzenia uproszczonej ewidencji przychodów i kosztów mamy obowiązek we wskazanym terminie poinformować urząd skarbowy. Jeśli tego nie zrobimy rezygnacja będzie nieskuteczna. Co i kiedy należy zrobić, mówi poniższy zapis w ustawie o działalności pożytku.

art. 10a. ustęp 5. ustawy o działalności pożytku
Jednostka zawiadamia naczelnika urzędu skarbowego właściwego w sprawach opodatkowania podatkiem dochodowym w terminie 14 dni od końca ostatniego miesiąca roku podatkowego, w którym prowadzi uproszczoną ewidencję przychodów i kosztów, o:
1) rezygnacji z prowadzenia tej ewidencji;
2) niespełnianiu warunków, o których mowa w ust. 1.

Graniczny termin na poinformowanie urzędu skarbowego został więc w ustawie precyzyjnie określony. Ustawa wskazuje, że należy zawiadomić naczelnika urzędu skarbowego „w terminie 14 dni od końca ostatniego miesiąca roku podatkowego, w którym (organizacja) prowadzi uproszczoną ewidencję przychodów i kosztów”. W większości organizacji pozarządowych rok podatkowy odpowiada kalendarzowemu – graniczny termin mija więc dla nich 14 stycznia kolejnego roku.

Dla organizacji pozarządowych, które prowadziły UEPIK w 2021 r., a teraz chcą lub muszą z uproszczonej ewidencji zrezygnować, termin mija 14 stycznia 2022 r.

Jeśli nadal chcemy prowadzić uproszczoną ewidencję, ponieważ okazała się ona dobrym sposobem zapanowania nad przychodami i kosztami w naszej organizacji, oraz nadal spełniamy warunki wskazane w ustawie, NIE MUSIMY NIC ROBIĆ. Urząd nie potrzebuje informacji, że nadal chcemy prowadzić uproszczoną ewidencję.

Dlaczego rezygnujemy z UEPIK

Kiedy organizacja pozarządowa decyduje się na prowadzenie uproszczonej ewidencji, musi spełniać określone warunki. Jeśli w NGO, która już prowadzi księgowość podatkową, warunki te się zmieniają, organizacja taka jest zmuszona z UEPIK zrezygnować. Powinna zrezygnować z uproszczonej ewidencji również wtedy, kiedy przewiduje, że w kolejnym okresie (zwykle kolejnym roku) warunki te się zmienią.

Jeśli prowadzimy UEPIK, a przestaliśmy spełniać warunki (np. nasz budżet rośnie i przekraczamy 100 tys. zł) MUSIMY zrezygnować z uproszczonej ewidencji.

Decyzja o rezygnacji z uproszczonej ewidencji powinna więc wybiegać w przyszłość. Oczywiście w pierwszej kolejności sprawdzamy stan na dziś. Ważne jest jednak, żeby przewidzieć, co się może wydarzyć. Prowadząc UEPIK, ograniczamy sobie możliwość niektórych działań.

Rozważmy więc, czy w 2022 roku będziemy:

1. Ubiegać się o status OPP. Status pożytku daje nam różne możliwości – np. możemy ubiegać się o 1%. Jeśli nasza organizacja zdecyduje się na rejestrację statusu OPP, a będzie prowadzić UEPIK, to z rejestracją musimy poczekać do kolejnego roku obrotowego. Posiadanie statusu OPP przez organizację eliminuje ją bowiem z grona podmiotów, które mogą prowadzić UEPIK. Poważnie myślicie o statusie OPP? Nie decydujcie się, albo wręcz zrezygnujcie z uproszczonej ewidencji.

2. Prowadzić działalność gospodarczą. Prowadzenia działalności gospodarczej nie można łączyć z UEPIK. Jeśli nic nie sprzedajecie, nie pobieracie i nie planujecie pobierać opłat za żadną z waszych usług, sytuacja jest bezpieczna. Przy UEPIK można prowadzić odpłatną działalność pożytku, trzeba jednak robić to bardzo uważnie i pilnować, żeby nie przemieniła się ona w działalność gospodarczą. Dobrze rozważcie więc ten aspekt zdobywania środków na działania NGO, zastanawiając się nad uproszczoną ewidencją. Zapomnijcie o UEPIK, kiedy w perspektywie roku planujecie rejestrować działalność gospodarczą!

3. Ubiegać się o wysokie dotacje / często startować w konkursach. UEPIK można łączyć z korzystaniem z dotacji, ale nie jest to proste. Z pewnością większa liczba projektów (dotacji) i prowadzenie UEPIK to poważna komplikacja. Niekiedy można się też spotkać z sytuacją, że jakiś konkurs będzie wprost zamknięty dla organizacji prowadzących uproszczoną ewidencję. Ubieganie się o dotacje pow. 100 tys. wprost kłóci się z prowadzeniem UEPIK (ale już przy kilkunastu tysiącach robi się niebezpiecznie). Przemyślmy więc, gdzie i o jakie środki planujemy ubiegać się w kolejnym roku. Jeśli przewidujemy dużą aktywność na tym polu, to UEPIK nie jest dla nas.

Dla kogo UEPIK

Z uproszczonej ewidencji rezygnują organizacje pozarządowe, które już ją prowadzą. Czyli – przynajmniej w teorii – coś o niej wiedzą. W styczniu będziemy mieli także termin graniczny dla tych, którzy o UEPIK wiedzą mniej, bo dopiero rozpoczną przygodę z tą formą księgowości.

Przypominamy, że nie wszystkie organizacje pozarządowe mogą prowadzić uproszczoną ewidencję przychodów i kosztów. To opcja dla mniejszych organizacji. Ustawa o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie wskazuje, że uproszczoną ewidencję prowadzić mogą NGO, które m.in. nie prowadzą działalności gospodarczej, nie mają statusu organizacji pożytku publicznego, ani rocznych przychodów większych niż 100 tys. zł. Warunków jest więcej i są ściśle opisane w ustawie o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (w artykule 10a).

Zgodnie z art. 10a ust. 3 ustawy o pożytku organizacja musi poinformować urząd o wyborze uproszczonej ewidencji w ciągu pierwszego miesiąca nowego roku podatkowego. W przypadku organizacji, których rok obrotowy zgadza się z rokiem kalendarzowym (a jest ich większość) termin zgłoszenia upływa 31 STYCZNIA.

Źródło: https://poradnik.ngo.pl/