usmiech kartki

Obowiązki związane ze sprawozdaniami finansowymi to obowiązki niemal wszystkich organizacji pozarządowych. Można jednak wydzielić dwie grupy organizacji, których te obowiązki nie dotyczą.

Walczymy ze sprawozdaniami od początku roku. W marcu intensywnie, teraz też, choć w tym roku może jest trochę lżej, bo mamy z powodu koronawirusa przesunięte terminy. Są jednak organizacje pozarządowe, które w ogóle nie muszą zaprzątać sobie głowy sprawozdaniami finansowymi.

Organizacje, które wybrały księgowość podatkową (UEPIK)
Pierwsza grupa to organizacje, które wybrały księgowość podatkową czyli uproszczoną ewidencję przychodów i kosztów (UEPIK). Organizacje te prowadzą księgowość “na zasadach i warunkach określonych w tej ustawie” – chodzi o ustawę o działalności pożytku – i wymóg składania sprawozdania finansowego ich nie dotyczy (nie są jednak zwolnione z obowiązku składania CIT-8).

Trzeba jednak pamiętać, że prowadzenie UEPIK ma dotyczyć właściwego roku. Nie musimy sprawozdawać się z 2019 r. jeśli księgowość podatkową prowadziliśmy właśnie w tym roku. Prowadzenie UEPIK od początku 2020 r. nie zwalnia nas z obowiązków sprawozdawczych za 2019 r. Ważne jest też, żeby księgowość podatkowa była odpowiednio zgłoszona – procedury związane z wyborem tej formy księgowości są ściśle określone i nie można zdecydować się na UEPIK w dowolnym momencie i bez dopełnienia określonych obowiązków (przede wszystkim bez poinformowania o naszym wyborze organów skarbowych).

Nowe organizacje, które rozpoczynają działalność w drugiej połowie roku
Druga grupa organizacji pozarządowych, która nie musi składać sprawozdań za 2019 r. to organizacje, które rozpoczęły działalność w drugiej połowie 2019 r. Rozpoczęcie działalności rozumiane jest tu jako uzyskanie wpisu do odpowiedniego rejestru (najczęściej Krajowego Rejestru Sądowego) lub ewidencji. Jeśli wiec wpis uzyskaliśmy w drugiej połowie roku (tj. po 1 lipca 2019 r. włącznie) możemy skorzystać z uprawnień, które pozwalają nam nie składać sprawozdania w 2020 r. za rok 2019.

Trzeba pamiętać, że jest to możliwość a nie reguła. Organizacja pozarządowa może równie dobrze zdecydować się składać sprawozdanie za te kilka miesięcy działania w 2019 r. (takie sprawozdanie w przypadku nowej organizacji, która niewiele zrobiła może okazać się mało skomplikowane jeśli chodzi o sumowanie i wykazywanie różnych kwot – po prostu będzie ich mało, będą niskie lub nie będzie ich wcale).

A jeśli zdecydujemy, że nie chcemy się sprawozdawać za 2019 rok? Wtedy kilka pierwszych miesięcy działalności podsumujemy w sprawozdaniu za kolejny rok – czyli za rok 2020 r. Będzie to więc połączone sprawozdanie za rok “z kawałkiem”, które sporządzimy i złożymy dopiero w 2021 r.

Możliwość włączenia pierwszego okresu działalności do pierwszego pełnego roku działalności wskazuje ustawa o rachunkowości. Wskazanie to znajduje się w definicji roku obrotowego.

Definicja roku obrotowego z ustawy o rachunkowości

[ilekroć w ustawie jest mowa o] roku obrotowym – rozumie się przez to rok kalendarzowy lub inny okres trwający 12 kolejnych pełnych miesięcy kalendarzowych, stosowany również do celów podatkowych. Rok obrotowy lub jego zmiany określa statut lub umowa, na podstawie której utworzono jednostkę. Jeżeli jednostka rozpoczęła działalność w drugiej połowie przyjętego roku obrotowego, to można księgi rachunkowe i sprawozdanie finansowe za ten okres połączyć z księgami rachunkowymi i sprawozdaniem finansowym za rok następny. W przypadku zmiany roku obrotowego pierwszy po zmianie rok obrotowy powinien być dłuższy niż 12 kolejnych miesięcy

Wybór organizacji pozarządowej
Powtórzmy jeszcze raz: nowe organizacje pozarządowe, które zarejestrowały się w drugiej połowie poprzedniego roku, mają dwie możliwości:

Mogą sporządzić sprawozdanie finansowe za dłuższy niż rok okres sprawozdawczy, łącząc rok obrotowy 2019 z 2020. W rezultacie organizacje te mogą złożyć w 2021 roku sprawozdanie finansowe za część roku 2019 plus za cały rok 2020. Tak więc w samym 2020 r. sprawozdania nie robią i nie składają go do właściwego urzędu.
Mogą sporządzić sprawozdanie finansowe za pierwszy, krótki okres swej działalności. Czyli jeśli np. powstały w listopadzie 2019 r., to zrobią sprawozdanie za okres listopad 2019 – grudzień 2019. Takie sprawozdanie sporządzają i złożą w 2020 r. (inaczej niż w p. 1).
Które rozwiązanie organizacja przyjmie, zależy tylko od jej decyzji.

Wybór musi zostać zapisany w polityce rachunkowości, w której wskazujemy początek i koniec pierwszego okresu sprawozdawczego.

Nowe organizacje z działalnością gospodarczą

W rejestrze przedsiębiorców widnieje pole: “Dzień kończący pierwszy rok obrotowy, za który należy złożyć sprawozdanie finansowe”. Jeśli w statucie rejestrującej się organizacji nie jest określona inna data (np. 31 grudnia roku kolejnego), to Krajowy Rejestr Sądowy przy rejestracji “z automatu” wpisuje 31 grudnia tego roku, w którym jest składany wniosek o rejestrację. W takiej sytuacji KRS wymaga sprawozdania za ten okres, więc jeśli przy rejestracji nie podejmiemy konkretnej decyzji, będziemy mieć ograniczony wybór i zamkniemy sobie drogę do skorzystania z opisanej wyżej opcji.

Uwaga na CIT-8
Określenie przez organizację pozarządową okresu sprawozdawczego do sprawozdania finansowego jest ważne także dla sporządzanej przez nią deklaracji podatkowej CIT-8.

Deklaracja CIT-8 musi być sporządzona za taki sam okres, jak sprawdzanie finansowe.

Nie można CIT-8 sporządzić za okres krótszy (część 2019 roku), a sprawozdania za okres dłuższy (część 2019 roku połączona z 2020) – spełniając oba obowiązki musimy wziąć pod uwagę taki sam czas (ten sam okres). Przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych są tu zbieżne z przepisami ustawy o rachunkowości tzn. pozwalają nam na połączenie pierwszego półrocznego okresu działalności z kolejnym rokiem.

Artykuł 8 ust. 2a. ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych

W przypadku podjęcia po raz pierwszy działalności w drugiej połowie roku kalendarzowego i wybrania roku podatkowego pokrywającego się z rokiem kalendarzowym, pierwszy rok podatkowy może trwać od dnia rozpoczęcia działalności do końca roku kalendarzowego następującego po roku, w którym rozpoczęto działalność.