Jest książka o synagodze wireckiej
Staraniem Rudzkiego Towarzystwa Przyjaciół Drzew Organizacji Pożytku Publicznego ukazała się długo wyczekiwana publikacja: Synagoga w Wirku. 1891 – 1939. Ocalona pamięć.
Książka jest efektem trwającego kilka lat obywatelskiego, autorskiego, oddolnego projektu, który zmierzał do zgromadzenia informacji i ocalenia pamięci o synagodze w Wirku, obecnie dzielnicy Rudy Śląskiej, zniszczonej przez hitlerowców w 1939 r. oraz o wireckiej żydowskiej gminie wyznaniowej, której członkowie wkrótce padli ofiarami Holokaustu. Inicjatorzy i główni realizatorzy, Barbara i Adam Podgórscy, wspierani przez Sebastiana Brudysa i grupę znajomych, doprowadzili w końcu do wydania nieocenionej książki. Uczynili to, docierając nieomal w ostatnim momencie, do żyjących jeszcze świadków.
Wszyscy uczestnicy projektu żywili głębokie pragnienie ocalenia resztek pamięci o tym, co się stało w tragicznych latach II wojny światowej z mieszkańcami Wirka, wyznania mojżeszowego. Pragnęli zapisania okruchów wiadomości o miejscach, w których oni żyli, które były dla nich ważne, a których dzisiaj nie ma, o ludziach, którzy nigdy już nie wrócą. O społeczności, po której (na pozór) nie ma nawet śladu w przestrzeni miejskiej i w świadomości publicznej. Z tą myślą przystąpili do gromadzenia okruchów wiadomości o synagodze i żydowskiej gminie wyznaniowej w Antomienhütte.
Opracowanie zawiera następujące rozdziały: 1. Wstęp; 2. Barbara i Adam Podgórscy: Poszukiwanie wiedzy o synagodze wireckiej; 3. Dariusz Walerjański: Dzieje synagogi w Antonienhütte na tle dziejów gminy żydowskiej w Wirku; 4. Dariusz Walerjański, Robert Brzostowski: Statystyka liczebności członków żydowskiej gminy filialnej w Wirku w latach 1861 i 1910; 5. Dariusz Walerjański: Żydzi rudzcy w I wojnie światowej; 6. Przemysław Noparlik: W którym miejscu stała wirecka synagoga?; 7. Antoni Ratka: Z dziejów Żydów na terenach obecnej Rudy Śląskiej i związanej z nimi synagog w Wirku i Bielszowicach; 8. Jan Kołodziej: Model przestrzenny synagogi wireckiej; 9. Barbara i Adam Podgórscy: Relacje świadków o synagodze w Wirku i Żydach wireckich; 10. Barbara i Adam Podgórscy: Wypisy z materiałów źródłowych; 11. Barbara i Adam Podgórscy: Synagoga wirecka w kartografii; 12. Barbara i Adam Podgórscy: Synagoga wirecka w ikonografii; 13. Sebastian Brudys: Materiały prasowe o synagodze wireckiej. Wykaz i antologia; 14. Sebastian Brudys: Indeks nazwisk; 15. Sebastian Brudys: Wykaz instytucji; 16. Podziękowania; 17. Noty o autorach; 18. Sebastian Brudys: Bibliografia zbiorcza.
Książkę do druku przygotował Sebastian Brudys. Żaden z autorów i współpracowników, mimo ponoszonych osobistych kosztów i wydatków, nie otrzymał honorarium. Była to praca całkowicie społeczna.
[S.B.]
Synagoga w Wirku. 1891 – 1939. Ocalona pamięć. Rudzkie Towarzystwo Przyjaciół Drzew OPP, Ruda Śląska 2013, 218 stron, ISBN: 978-83-934188-2-4
Zaproszenie na promocję książki
