inijatywa lokalna

Inicjatywa lokalna daje szansę na aktywizację społeczności oraz na formalne pozyskanie przez samorząd partnera społecznego przy realizacji części zadań własnych, i to niekoniecznie za dodatkowe środki. 

To, kto może korzystać z inicjatywy lokalnej, w jakim celu oraz jakie są kolejne kroki związane z realizacją inicjatywy i jakie muszą być spełnione wymogi formalne określa Ustawa o dzialalności pożytku publicznego i o wolontariacie Rozdział 2a.

Mieszkańcy przy zgłaszaniu inicjatywy mogą działać samodzielnie lub skorzystać z pomocy organizacji pozarządowej. Organizacja pełni tylko rolę pełnomocnika mieszkańców. To sami mieszkańcy muszą się zorganizować, a organizacja może ich reprezentować. Jest to idealne narzędzie do działań lokalnych stowarzyszeń, jak również grup nieformalnych, w tym np. kół gospodyń wiejskich.

Inicjatywa lokalna dotyczy zadań publicznych, czyli zadań, jakie realizuje gmina, powiat czy województwo. Zakres przedmiotowy inicjatywy lokalnej został jednak ograniczony. W art. 19b ust. 1 wprowadzono zamknięty katalog zadań, które można zgłaszać w ramach inicjatywy. Oznacza to, że nie każdy pomysł mieszkańców może być objęty tą formą współpracy. W ramach katalogu znalazły się zadania z zakresu:

  • budowy, rozbudowy lub remont dróg, kanalizacji, sieci wodociągowej, budynków oraz obiektów architektury stanowiących własność jednostek samorządu terytorialnego;
  • działalności charytatywnej;
  • podtrzymywania i upowszechniania tradycji narodowej, pielęgnowania polskości oraz rozwoju świadomości narodowej, obywatelskiej i kulturowej;
  • działalności na rzecz mniejszości narodowych i etnicznych oraz języka regionalnego;
  • kultury, sztuki, ochrony dóbr kultury i dziedzictwa narodowego;
  • promocji i organizacji wolontariatu;
  • edukacji, oświaty i wychowania;
  • działalności w sferze kultury fizycznej i turystyki;
  • ochrony przyrody, w tym zieleni w miastach i we wsiach;
  • porządku i bezpieczeństwa publicznego.

Należy podkreślić, że to, co chcemy zrealizować, musi się zmieścić w wymienionych obszarach zadań publicznych. Dzisiaj szczególnie pierwsze zadanie budzi wiele entuzjazmu. Dotyczy kwestii inwestycyjnych, które dotychczas były trudne do realizacji. Warto jednak zwrócić uwagę, że chodzi tu o „inwestycje na własności samorządu”, czyli np. w przypadku remontu budynku musi to być budynek będący własnością jednostki samorządu terytorialnego, podobnie w przypadku obiektów, np. plac zabaw, musi być na gruncie będącym własnością samorządu.

Zgodnie z ustawą o dzialalności pożytku publicznego i o wolontariacie art. 19 c Organ stanowiacy jednostki samorządu terytorialnego określa tryb i szczegółowe kryteria oceny wniosków o realizacje zadaniza publicznego w ramach inicjatywy lokalnej (UCHWAŁA NR 17/III/10 RADY MIEJSKIEJ W SOSNOWCU). Po uwzględnieniu wniosku złożonego w ramach inicjatywy lokalnej organ wykonawczy jednostki samorządu terytorialnego zawiera na czas określony umowę o wykonanie inicjatywy lokalnej z wnioskodawcą. Wspólnie opracowywane są dokumenty niezbędne do przeprowadzenia inicjatywy lokalnej, w tym harmonogram i kosztorys.